0JCEI /
Journal of Clinical and Experimental Investigations
2012; 3 (4): 518-520 doi: 10.5799/ahinjs.01.2012.04.0213
RESEARCH ARTICLE
Multipl sklerozlu hastalarda serum prolidaz ve iskemi modifiye albumin duzeyleri
Serum levels of prolidase and ischemia modified albumin in patients with multiple sclerosis
Mehmet Ugur ^evik1, Yavuz Yucel1, Adalet Arikanoglu1, Sefer Varol1, E§ref Akil1, Hatice Yuksel2, Mehmet Ufuk Aluflu1
Amaç: Multipl skleroz (MS) hastalarinda oksidan moleküller olan serbest radikallerin arttigi ve antioksidan mo-leküllerin düzeylerinin azaldigi bilinmektedir. iskemik mo-difiye albüminin oksidatif stresi gösterebilecek biyolojik bir belirteç oldugu savunulmaktadir. Bu çaliçmanin amaci MS ve oksidatif stres iliçkisini göstermektir.
Gereç ve yöntem: Kirk iki MS hastasi (30 kadin, 12 er-kek) ve 30 saglikli kontrol (21 kadin, 9 erkek) bireyde iskemik modifiye albümin düzeyleri ve prolidaz aktivitesi ôlçûldû.
Bulgular: iskemik modifiye albümin düzeyleri MS hastalarinda (73,07±26,53 ng/mL) kontrol grubuna (60,18±18,01 ng/mL) göre anlamli düzeyde yüksek bulundu (p=0.024). Hasta ve kontrol gruplari arasinda prolidaz seviyeleri açi-sindan ise anlamli fark saptanmadi (p =0.856).
Sonuç: iskemik modifiye albümin düzeylerinin artiçi multipl skleroz hastalarinda oksidatif stresin rolünü destekler.
Anahtar kelimeler: Multipl skleroz, iskemik modifiye albümin. Prolidaz, oksidatif stres
GÏRϧ
Multipl skleroz (MS) merkezi sinir sistemi ak mad-desinin inflamatuar demiyelinizan hastaligidir. MS, demiyelinizasyon ve akson hasari ile giden bir has-taliktir.1 Antioksidan savunma mekanizmasi ve serbest radikaller arasindaki dengenin serbest radikaller yönünde bozulmasi oksidatif stres olarak tanim-lanmaktadir.2 Multipl skleroz'uin patofizyolojisinde oksidatif stresin arttigi ve bunun demiyelinizasyon ve aksonal hasar ile iliçkili oldugu dü§ünülmektedir.3 Beyin ve sinir sistemindeki hücrelerde görece olarak antioksidan enzimlerin az olmasi, hücre zarin-
ABSTRACT
Objectives: Increased levels of free radicals and oxidant molecules and decreased levels of antioxidant molecules have been defined in patients with multiple sclerosis (MS). Ischemia-modified albumin (IMA) levels have been advocated as a biomarker for evaluating the oxidative stress status. The aim of this study was to investigate the relationship between oxidative stress and MS.
Materials and methods: We compared serum ischemia modified albumin levels and prolidase activity of 42 patients with MS (30 female, 12 male) and 30 age-matched healthy controls (21 female, 9 male).
Results: Ischemia modified albumin levels of MS patients (73,07±26,53 ng/mL) were significantly higher than those of controls (60,18±18,01 ng/mL) (p=0.024). However, there were no significant differences in prolidase levels between patients and healthy controls (p=0.856).
Conclusions: Increased ischemia modified albumin levels, supports the role of oxidative stress in patients with multiple sclerosis. J Clin Exp Invest 2012; 3(4): 518-520
Key words: Multiple sclerosis, ischemia modified albumin, prolidase, oxidative stress
da çoklu doymamiç yag asitlerinin yüksek oranda olmasi, hasar gören hücrelerden demirin kolayca salinmasi ve yüksek oranda oksijen tüketimi gibi nedenler oksidatif strese yatkinlik oluçturmaktadir.4 inflamasyon, reaktif oksijen türlerinin üretimini arti-rir buda oksidatif strese yol açar.1 Multipl skleroz'da inflamasyonda rol alan makrofajlar tarafindan üre-tilen serbest oksijen türleri hem demiyelinizasyon hem de aksonal hasarlanmaya yol açarlar.1
Oksidatif stresin sistemik belirteçleri arasinda iskemi modifiye albümin (iMA) ve prolidaz yer almakta-dir.5-7 Albümin, 585 aminoasitten olu§an bir prote-indir. Albüminin yapisindaki son aminoasit termina-
1 Dicle Üniversitesi Tip Fakültesi Hastanesi Nöroloji Anabilim Dali, Diyarbakir, Türkiye
2 Dicle Üniversitesi Tip Fakültesi Hastanesi Biyokimya Anabilim Dali, Diyarbakir, Türkiye Correspondence: Mehmet Ugur fevik,
Dicle üniversitesi Tip Fakültesi Nöroloji AD, Diyarbakir, Türkiye Eposta: mehmetugur.cevik@gmail.com Received: 13.10.2012, Accepted: 30.10.2012
Copyright © JCEI / Journal of Clinical and Experimental Investigations 2012, All rights reserved
Qevik ve ark. Multi'pl sklerozda prolidaz ve iskemi modifiye albümin düzeyleri
linin, agir gegi§ metallerini (nikel, kobalt) baglama kapasitesi vardir. Serbest radikal hasari ve hücre zari bütünlügünün bozulmasi gibi nedenler, bu metallerin albüminin N-terminaline baglanmalarini azaltir ve bu hasarli yeni olu§an albümine, iMA adi verilir.89 iskemi modifiye albümin düzeyine iskemik kalp hastaliklari, pulmoner emboli, kanser, inme gibi degi§ik hastaliklarda bakilmi§ ve normal seviyenin üzerinde bulunmu§tur.9 Prolidaz (E.C.3.4.13.9) kollajen biyosentezinde rol alan matriks metalloprotei-naz ailesine dahil bir enzimdir.10 Prolidaz aktivitesi, plazma, eritrosit ve lökositlerde, hem de karaciger hastaliklari,10 osteoporoz 11 ve mesane kanserin-de 12 gösterilmi§tir. Bildigimiz kadari ile literatürde MS hastalarinda iMA düzeyleri ve prolidaz aktivitesi gali§ilmami§tir. Bu yüzden MS'te iMA düzeyleri ve prolidaz enzim aktivitesi ile oksidatif stres ili§kisi ara§tirildi.
GEREQ VE YÖNTEM
§ubat 2009-Haziran 2011 tarihleri arasinda ba§vu-ran, McDanold tani kriterlerine göre kesin MS tanisi alan 42 hasta (30 Kadin, 12 Erkek) prospektif olarak degerlendirildi. Qali§maya benzer ya§ ve cinsiyette 30 gönüllü ki§i (21 Kadin, 9 Erkek) kontrol grubu olarak alindi. Olgularin ya§lari 18-51 arasinda; orta-lama 34.30 (± 6.65) ya§ idi. Hasta ve kontrol grubu-na ait serum iMA düzeyleri, ELISA yöntemi ile ölgül-dü. Prolidaz düzeyleri ise spektrofotometrik yöntem ile ölgüldü. Qali§ma igin üniversitemizin lokal etik kurulundan onay alindi.
istatistiksel analiz
Sonuglarin ortalama ± standart sapma degerleri hesaplandi. istatistiksel analiz SPSS 11.5 progra-mi kullanilarak parametrik yöntemler ile yapildi. MS hastalari ve kontrol grubuna ait serum iMA, prolidaz düzeyleri arasindaki farklilik bagimsiz T testi ile ara§tirildi. istatistiksel olarak p<0.05 anlamli kabul edildi.
BULGULAR
Serum iMA düzeyleri MS hastalarinda 73,07±26,53 ng/mL iken, saglikli kontrol grubundakilerde 60,18±18,01 ng/mL idi (p=0.024). Serum prolidaz aktivitesi MS hastalarinda 204,71±74,15 U/L iken, saglikli kontrol grubundakilerde 207,65±57,30 U/L idi (p=0.856). Sonug olarak serum iskemi modifiye albumin düzeyleri MS hastalarinda saglikli kontrol grubuna göre anlamli düzeyde yüksekti. Serum prolidaz aktivitesi agisindan MS hastalari ve saglik-
li kontrol grubu arasinda istatistiksel olarak anlamli degi§iklik yoktu (p>0.05).
TARTI§MA
Multipl skleroz hastalarinda oksidatif stres belirteg-lerinin düzeylerinin arttigi veya antioksidan molekül-lerin düzeylerinin azaldigi gösterilmi§tir. Bu denge-sizliginde demiyelinizasyon ve aksonal hasara yol agtigi bilinmektedir. Bu bulgular MS'in patofizyoloji-sinde oksidatif stresin gok büyük bir rolü oldugunu desteklemektedir.3 Qali§mamizda MS hastalarinda kontrollere göre serum oksidatif stres ürünü olan iMA düzeylerinin artmasi oksidatif stresin MS pato-genezindeki rolünü desteklemektedir. MS hastalarinda buldugumuz yüksek iMA düzeyinin en önemli sebeplerinden biri artmi§ oksijen radikallerinin etki-siyle albüminde olu§an degi§iklik olabilir.
Qali§mamiz MS'te serum iMA düzeylerinin de-gerlendirildigi literatürdeki ilk gali§madir. Deneysel otoimmün ensefalomyelit modelinde ve MS'te mak-rofajlar tarafindan üretilen serbest oksijen türlerinin demiyelinizasyon ve aksonal hasarda medyatör rolü oldugu gösterilmi§tir.1 Karg ve ark.'lari MS hastalarinda oksidatif stres ile ili§kili olarak beyin omuri-lik sivisinda malondialdehit düzeylerinin arttigini ve glutatyon peroksidaz aktivitesinin azaldigini göster-mi§tir.13 Multipl skleroz plaklari direk olarak incelen-diginde ise yine serbest radikal aktivitesinin belirgin arttigi gösterilmi§tir.1 Vladimirova ve ark.'lari ise MS hastalarinda, aktive olmu§ mononükleer hücrelerin yüksek oranda serbest oksijen radikalleri ürettigi ve bununda MS plaklarinda inflamasyona yol agtigini göstermi§lerdir.1 Prolidazin, kollajen metabolizma-sinda, önemli bir rol oynadigi.14 ve MS' te merkezi sinir sisteminde perivenüler kollajen depolanmasi, fibroziz olu§tugu bilinmektedir.15 Diger taraftan de-miyelinizan lezyonlarda fibriler kollajen (Tip I-III-V) seviyelerinin arttigi gösterilmi§tir.16 Bu yüzden MS' te prolidaz aktivitesi ve kollajen metabolizmasi arasindaki ili§kiyi göstermek istedik. Bu gali§mada MS hastalari ile kontrol grubunun prolidaz enzim akti-viteleri arasinda anlamli bir fark bulamadik. Bildigimiz kadariyla, literatürde bu konuda yapilmi§ bir gali§ma yoktur. iskemik modifiye albumin, miyokard iskemisi,17 diabetes mellitus,18 inme 19 gibi birgok hastalikta incelenmi§ olmasina ragmen MS'te bu belirteci literatürde ilk olarak degerlendirmi§ olduk.
Sonug olarak iMA son yillarda üzerinde gok fazla ara§tirma yapilan, hipoksinin ve oksidatif stresin bir belirteci olarak, ileriye yönelik umut veren bir belirtegtir. Bu gali§manin sonuglari MS'te olu§an oksidatif stresin varligini göstermek amaciyla iMA'nin kullanilabilecegini, göstermektedir. iskemi modifiye
Çevik ve ark. Multipl sklerozda prolidaz ve iskemi modifiye albümin düzeyleri
albumin düzeylerinin artiçi multipl skleroz hastalarinda oksidatif stresin rolünü desteklemektedir.
KAYNAKLAR
1. Gilgun SY, Melamed E, Offen D. The role of oxidative
stress in the pathogenesis of multiple sclerosis: the need for effective antioxidant therapy. J Neurol 2004; 251(3):261-8.
2. Verma P, Bhattacharya SN, Banerjee BD, et al. Oxi-
dative stress and leukocyte migration inhibition response in cutaneous adverse drug reactions. Indian J Dermatol Venereol Leprol 2012; 78(5):664.
3. Oliveira SR, Kallaur AP, Simao AN, et al. Oxidative stress in multiple sclerosis patients in clinical remission: Association with the expanded disability status scale. J Neurol Sci 2012; 321(1-2):49-53.
4. Syburra C, Passi S. Oxidative stress in patients with
multiple sclerosis. Ukr Biokhim Zh 1999; 71(3):112-5.
5. Awadallah SM, Atoum MF, Nimer NA, et al. Ischemia
modified albumin: an oxidative stress marker in be-ta-thalassemia major. Clin Chim Acta 2012; 413(9-10):907-10.
6. Toy H, Camuzcuoglu H, Camuzcuoglu A, et al. Decreased serum prolidase activity and increased oxidative stress in early pregnancy loss. Gynecol Obstet Invest 2010; 69(2):122-7.
7. Uzar E, Tamam Y, Evliyaoglu O, et al. Serum prolidase
activity and oxidative status in patients with diabetic neuropathy. Neurol Sci 2012; 33(4):875-80.
8. Sbarouni E, Georgiadou P, Voudris V. Ischemia modi-
fied albumin changes - review and clinical implications. Clin Chem Lab Med. 2011; 49(2):177-84.
9. Cakir M, Karahan SC, Mentese A, et al. Ischemia-modified albumin levels in children with chronic liver disease. Gut Liver 2012; 6(1):92-7.
10. Duygu F, Koruk ST, Karsen H, et al. Prolidase and oxidative stress in chronic hepatitis C. J Clin Lab Anal 2012;26(4):232-7.
11. Erbagci AB, Araz M, Erbagci A, et al. Serum prolidase activity as a marker of osteoporosis in type 2 diabetes mellitus. Clin Biochem 2002;35(4):263-8.
12. Gecit I, Aslan M, Gunes M, et al. Serum prolidase activity, oxidative stress, and nitric oxide levels in patients with bladder cancer. J Cancer Res Clin Onco 2012;138(5):739-43.
13. Greco A, Minghetti L, Sette G, et al. Cerebrospinal fluid isoprostane shows oxidative stress in patients with multiple sclerosis. Neurology 1999;53(8):1876-9.
14. Karna E, Surazynski A, Palka J. Collagen metabolism disturbances are accompanied by an increase in pro-lidase activity in lung carcinoma planoepitheliale. Int J Exp Pathol 2000;81(5):341-7.
15. Brown WR, Thore CR. Perivascular fibrosis in multiple sclerosis lesions. Brain Pathol 2011;21(3):355.
16. Mohan H, Krumbholz M, Sharma R, et al. Extracellular matrix in multiple sclerosis lesions: Fibrillar collagens, biglycan and decorin are upregulated and associated with infiltrating immune cells. Brain Pathol 2010;20(5):966-75.
17. Zhong Y, Wang N, Xu H, et al. Ischemia-modified albumin in stable coronary atherosclerotic heart disease: clinical diagnosis and risk stratification. Coron Artery Dis 2012. Epub 2012/09/01.
18. Ma SG, Jin Y, Xu W, Hu W, Bai F, Wu XJ. Increased serum levels of ischemia-modified albumin and C-re-active protein in type 1 diabetes patients with ketoaci-dosis. Endocrine 2012. Epub 2012/03/23.
19. Han K, Jia N, Yang L, et al. Correlation between ischemia-modified albumin and lipid levels in patients with acute cerebrovascular disease. Mol Med. Reports 2012;6(3):621-4.
Copyright of Journal of Clinical & Experimental Investigations / Klinik ve Deneysel Arastirmalar Dergisi is the property of Journal of Clinical & Experimental Investigations and its content may not be copied or emailed to multiple sites or posted to a listserv without the copyright holder's express written permission. However, users may print, download, or email articles for individual use.
